Zespół Otella swoją nazwę odziedziczył po literackim bohaterze z tragedii Williama Szekspira. Główny bohater był obsesyjnie zazdrosny o swoją żonę. Bezpodstawne podejrzenia Otella i chorobliwa paranoja doprowadzają w końcu do tragedii.
Niestety przypadki patologicznej zazdrości (psychoza urojeniowa) dotykają współczesnych mężczyzn, którzy uzależnieni są od alkoholu. Zespół Otella może występować także u kobiet, jednak zdarza się to niezwykle rzadko.
W przebiegu choroby alkoholowej zmienia się myślenie osoby uzależnionej. Urojenia choroby Otella są zaburzeniami psychotycznymi. Strach przed odrzuceniem, bardzo zaniżona samoocena wpływają stan psychiczny alkoholika. Z tego względu bezpodstawnie oskarża swoją partnerkę o zdradę, doszukując się dowodów w każdym jej słowie czy zachowaniu. Ta skomplikowana zazdrość nie opiera się na faktach.
Zespół Otella może występować także u osób zmagających się z zaburzeniami osobowości lub z osobowością paranoiczną.
Obsesja i chorobliwa zazdrość na punkcie żony, partnerki - to słowa, które nie oddają prawdziwego oblicza tego zaburzenia.
Jakie zachowania świadczą o występowaniu Zespołu Otella u osoby zmagającej się z chorobą alkoholową?
Partner, który żyje z alkoholikiem z objawami syndromu Otella, nie jest w stanie normalnie funkcjonować. Jest to bardzo trudne, przykre i wyczerpujące. Bardzo często syndrom ten jest powodem rozwodów. Rozpad małżeństwa, rodziny, konflikty i utracone relacje z innymi ludźmi to społeczne konsekwencje towarzyszące Zespołowi Otella.
Niestety osoba uzależniona nie dostrzega swojego problemu (tak samo jak choroby alkoholowej). Wszystko, co myśli i czuje, uważa za prawdę i nie widzi irracjonalności swojego zachowania. Domniemana zdrada to także jedna z wymówek, dla której sięga po alkohol. Alkohol z kolei potęguje absurdalne podejrzenia.
Nie licząc zaburzeń osobowości, syndrom Otella jest wynikiem uzależnienia od alkoholu (lub innych środków psychoaktywnych). To pierwsza i najważniejsza przyczyna pojawienia się objawów. Dłuższy okres spożywania alkoholu bardzo negatywnie wpływa na system nerwowy. Jednak niektórzy bardziej od innych mogą być narażeni na wystąpienie tego zaburzenia. Są to osoby, które:
Na syndrom Otella cierpią czasem również schizofrenicy, osoby w depresji, z niską samooceną czy zaniżonym poczuciem własnej wartości.
Jak wspomnieliśmy wyżej, nie zawsze występuje alkoholowy Zespół Otella - zaburzenie to może mieć inne podłoże. Jednak dochodzi do niego najczęściej z powodu nadużywania substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki), a zespół psychoz urojeniowych może dosięgnąć nawet 30% osób uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm nie jest przekazywany z genami, zatem zespół alkoholowego obłędu zazdrości nie jest dziedziczny. Istnieją zaś czynniki, które składają się na predyspozycje do uzależnienia. Ten temat poruszyliśmy szczegółowo w artykule: Podatność na uzależnienia - dlaczego niektórzy się uzależniają, a inni nie?
Zaburzenia psychotyczne, do których należy Zespół Otella, mogą stanowić niebezpieczeństwo dla osób w otoczeniu chorego, a przede wszystkim dla jego partnera/partnerki. Alkohol wzmaga negatywne uczucia i powoduje zaburzenie w kontrolowaniu zachowań i emocji. Obsesyjna zazdrość może prowadzić do agresji słownej, a nawet fizycznej. Ponadto Zespół Otella prowadzi do destrukcji osoby oskarżonej o zdradę, a jej równowaga psychiczna zostaje zachwiana. Wszystko to może być przyczyną depresji, a w najgorszym wypadku samobójstwa.
Leczenie syndromu Otella jest skomplikowanym procesem. Na pewno pierwszym, o co należy zadbać, to profesjonalne leczenie alkoholizmu. Jednak terapia uzależnień to tylko początek długiej drogi, ponieważ Zespół Otella wymaga psychoterapii i leczenia psychiatrycznego, z racji tego, że jest zaburzeniem psychotycznym. Bardzo często niezbędna jest farmakoterapia, a także stała opieka psychiatry.
Samo odstawienie alkoholu nie wystarczy, aby wdrożyć właściwe leczenie choroby Otella. W wielu przypadkach zdrowienie może trwać już do końca życia.
Pomimo tego, że w sieci znajdują się testy na chorobę Otella, to przed leczeniem syndromu należy zasięgnąć profesjonalnej diagnostyki. Test online może obudzić czujność partnera/partnerki, ale nie zdoła przekonać chorego o występowaniu problemu. Wśród pytań mogą pojawić się: