| Kiedy? | W każdą sobotę w godzinach 18.00 - 20.30 |
| Gdzie? | W Prywatnym Ośrodku Terapii Uzależnień NASZ DOM (Dąbrowa 316) w sali na piętrze |
| Dla kogo? | Dla wszystkich osób, które pozostają w relacji z osobami uzależnionymi |
| Koszt: | 40 zł/spotkanie |
| Prowadząca: | Anna Siudak - psycholog |
Każdy pracuje we własnym tempie, bierze i wnosi tyle, na ile jest gotowy. Oznacza to, że przychodząc do nas możesz:
Bezwzględnym warunkiem uczestnictwa w grupie jest gotowość do utrzymania w tajemnicy informacji o innych jej członkach.
Zapraszamy
Współuzależnienie jest to utrwalona forma uczestnictwa w długotrwałej, niszczącej sytuacji życiowej, związanej z patologicznymi zachowaniami partnera, ograniczająca w sposób istotny wybór postępowania, prowadząca do pogorszenia własnego stanu i utrudniająca zmianę położenia na lepsze.
Wystarczą dwa lata życia z czynnym alkoholikiem lub narkomanem (wg. wspaniałej, nieżyjącej już, współpracującej z nami psycholog Jadwigi Broniś), aby u żony/męża, partnerki/partnera czy rodziców pojawiły się objawy współuzależnienia, czyli wadliwego przystosowania się do chorej sytuacji. Życie z osobą uzależnioną od alkoholu czy narkotyków powoduje, że najbliżsi dostosowują się do zachowania osób uzależnionych, stopniowo przejmując za nich odpowiedzialność, niejednokrotnie rezygnując z osobistych planów i celów.
Narastanie problemu alkoholowego czy narkotykowego skłania bliskich do szukania sposobów pozwalających im przetrwać w sytuacji permanentnego stresu, braku poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji. Szukają spokoju poprzez wzmożone kontrolowanie picia/zażywania substancji i zachowania alkoholika/narkomana, pomaganie mu, wyręczanie go i zdejmowanie z niego odpowiedzialności, dawanie mu „jeszcze jednej” szansy.
Aby poprawić jakość swojego życia, osoby współuzależnione potrzebują pomocy niezależnie od tego, czy alkoholik/narkoman podejmie leczenie i czy zatrzyma picie/zażywanie, czy będzie pił/zażywał dalej.
Poprzez nadmierną kontrolę i przejmowanie obowiązków osoba współuzależniona nieświadomie i niecelowo podtrzymuje uzależnienie u partnera. Nie oznacza to, że partner osoby uzależnionej ponosi winę za rozwój jego uzależnienia. Są to jednak mechanizmy podtrzymujące wzajemne uwikłanie, które w znaczący sposób utrudniają podjęcie leczenia przez osobę uzależnioną.
Za T. Cermak, Journal of Psychoactive Drugs (1986).
Za P. Mellody (1993, s. 177-178)
Zofia Sobolewska (1996) wskazuje, że partnerki alkoholików stanowią bardzo niejednorodną grupę, co utrudnia stworzenie jednej wspólnej definicji współuzależnienia. Do rozwoju współuzależnienia może dojść tylko na skutek uczestnictwa w stałym, nierównym, destrukcyjnym związku, w który osoba współuzależniona nie tyle wchodzi, co go współtworzy. Współuzależnienie jest formą szkodliwego przystosowania się w zaburzonej relacji. Jego objawy są wynikiem określonych reakcji przystosowawczych. Nie u wszystkich partnerek i córek alkoholików muszą wystąpić objawy współuzależnienia. Decydują o tym, zdaniem Sobolewskiej, trzy grupy czynników istotnych w etiologii tego syndromu:
1. Czynniki związane z sytuacją zewnętrzną (stres, trudna sytuacja materialna, mieszkaniowa, liczba dzieci, etc.). Składają się na nią: struktura rodziny, sposób pełnienia ról i wypełniania obowiązków, zależności finansowe i materialne oraz więź emocjonalna między członkami rodziny. Niezwykle ważne są zachowania alkoholika (zwłaszcza to, czy występuje przemoc) i związana z nimi siła zagrożenia. Z drugiej strony istotna jest pozycja zawodowa i towarzyska jego partnerki, posiadanie przez nią zaplecza osób, które mogą udzielić pomocy i wsparcia oraz presja opinii środowiska, w którym żyje dana rodzina.
Powstawaniu współuzależnienia sprzyja: silna zależność emocjonalna i materialna, słaba pozycja zawodowa żony, izolacja rodziny i nacisk ze strony środowiska na utrzymywanie małżeństwa za wszelką cenę. Agresywne zachowania alkoholika, wytworzenie w rodzinie atmosfery zagrożenia i niepewności może, również w paradoksalny sposób zmuszać partnerkę do dostosowywania się do destrukcyjnej sytuacji i tym samym utrwalania układu.
2. Osobowość - rozwojowi współuzależnienia sprzyja brak umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, których jednostka nie nabyła we wczesnych etapach życia. Bardzo ważne są doświadczenia z dzieciństwa: czy doznała jakichś urazów, jak w ogóle zapisała się w jej pamięci własna rodzina, jakie są tego konsekwencje, jaki obraz świata ukształtował się z tego powodu. Liczą się też doświadczenia z poprzednich związków, a także przekonania na temat ról w rodzinie, stosunków między kobietą i mężczyzną, obowiązków rodzinnych. Ważne też są również cechy osobowości, funkcjonowanie emocjonalne, obraz samej siebie (poczucia własnej wartości, jakie są jej granice JA, czy w ogóle posiada punkty oparcia w sobie i jakie). Bardzo istotne jest również, jakie ma umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach, czy potrafi rozwiązywać problemy, oceniać sytuację, radzić sobie z przykrymi emocjami, jak funkcjonuje w układach interpersonalnych, czy potrafi zadbać o siebie.
Większe prawdopodobieństwo współuzależnienia występuje u osób, które same wychowały się w rodzinie dysfunkcyjnej i nie mają wzorów funkcjonowania dobrej, "zdrowej" rodziny. Bardzo ważne są tu przekonania, zamykające sens życia do pełnienia ról w rodzinie. Także niedojrzałość emocjonalna, obniżone poczucie własnej wartości, potrzeba przynależności do partnera i posiadania partnera, słabe granice JA oraz deficyty intra- i interpersonalnych umiejętności radzenia sobie z problemami sprzyjają powstaniu współuzależnienia.
3. Zmiany w funkcjonowaniu psychologicznym: uszkodzone granice, niska samoocena, brak zdolności do obrony. Poczucie własnej wartości u osób współuzależnionych jest na ogół niskie i w znacznym stopniu związane z wizją wartościowego życia jedynie przy boku partnera.
Według Katarzyny Kurzy (2002) część kobiet współuzależnionych była ofiarami przemocy już w dzieciństwie. Najczęściej była to przemoc werbalna (42% badanych). Kobiety, wobec których w dzieciństwie dopuszczono się przemocy fizycznej (zarówno lekkiej, jak i ciężkiej) częściej doznają tej samej formy krzywdzenia w późniejszym etapie życia. Częściej są też ofiarami wszystkich rodzajów przemocy. Współuzależnione, w stosunku, do których w dzieciństwie używano wulgarnych określeń, nieco częściej niż osoby bez takich doświadczeń słyszą nadal przekleństwa w związku z alkoholikiem (odpowiednio: 86% i 79% poszczególnych grup).
Znacznie częściej ofiarami przemocy w dzieciństwie padały osoby wychowujące się w rodzinie, w której ktoś nadużywał alkoholu. Dotyczy to wszystkich badanych form przemocy.
Strategie terapeutyczne pracy grupowej zakładają etapowość i poruszanie się coraz głębiej w poszukiwaniu mechanizmów współuzależnienia. Każdemu z etapów pracy towarzyszy zdobywanie wiedzy na temat uzależnienia i współuzależnienia.
Umożliwienie uczestniczce/uczestnikowi grupy poznania sytuacji, w której się znajduje i zrozumienie schematów swojego postępowania w związku. W tym etapie ma miejsce:
Poznanie kluczowych przekonań o sobie, rodzinie/relacji i świecie jako źródeł uporczywości i braku dystansu osoby współuzależnionej do swego destrukcyjnego zachowania. Poprzez odkrycie przekonań na temat małżeństwa, rodziny, relacji między kobietą a mężczyzną, matką a dzieckiem, porządku świata, celów życiowych, sposobu oceniania siebie i swoich możliwości zmierza się więc do poznania wizji życia, którą uczestniczka/uczestnik grupy usiłuje zrealizować w związku.
Szczególnie ważne są przekonania, które:
Na tym etapie możliwe jest też dotarcie do obrazu siebie, szczególnie tożsamości siebie jako kobiety/mężczyzny i poszukanie tam zakotwiczenia negatywnych skryptów życiowych tworzących współuzależnienie.
Praca psychoterapeutyczna zmierza do zmiany tych skryptów i stworzenia nowej wizji życia, w której życie z osobą uzależnioną byłoby wyborem (możliwym pod pewnymi warunkami), a nie bezwzględną koniecznością. Niektóre osoby mogą zakończyć pracę terapeutyczną na tym etapie.
Psychoterapia problemów osobistych, których źródeł należy poszukiwać w dzieciństwie, w wychowywaniu się w rodzinach dysfunkcyjnych, prowadzona w formie terapii indywidualnej pogłębionej lub terapii grupowej (warsztaty). Celem psychoterapii jest leczenie zaburzeń emocjonalnych, zmiana dysfunkcjonalnych zachowań czy nieprzystosowawczych przekonań pacjenta. Adresowana jest do osób, które cierpią na: