Jak powiedzieć bliskim, że idę na odwyk?
Choć świadomość na temat uzależnień stale się poszerza, alkoholizm i jego leczenie dla wielu wciąż pozostaje tematem tabu. Niełatwo przyznać się przed sobą do choroby alkoholowej. Równie trudno jest wyjawić smutną prawdę rodzinie, zwłaszcza jeśli od dłuższego czasu ukrywałeś przed nią Twój problem.
Jednak jeśli podjąłeś decyzję o rozpoczęciu odwyku, przychodzi w końcu pora na szczerość wobec bliskich Ci osób. Jak rozmawiać ze współmałżonkiem, dziećmi, rodzicami i przyjaciółmi o chorobie oraz konieczności podjęcia terapii? Kiedy i gdzie przeprowadzić taką rozmowę? Jak przygotować się na reakcję Twoich słuchaczy? Zapraszamy do lektury.
Rozmowa trudna, ale potrzebna
To normalne, że obawiasz się rozmowy na trudny dla Ciebie temat. Pamiętaj jednak, że im dłużej zwlekasz, tym trudniej będzie Twoim bliskim przyjąć informację o odwyku. Potrzebują oni czasu, by oswoić się z nową sytuacją - nie tylko z faktem, że potrzebujesz pomocy specjalisty, lecz także z perspektywą Twojej dłuższej nieobecności w domu. Nie czekaj więc na ostatnią chwilę przed wyjazdem do ośrodka uzależnień. Przygotuj się do rozmowy odpowiednio wcześniej. Jak to zrobić? Oto kilka praktycznych wskazówek.
Plan to podstawa
- Najpierw odpowiedz sobie na pytanie: „Kto z mojej rodziny powinien wiedzieć, że idę na odwyk?”. W pierwszej kolejności pomyśl o najbliższych Ci osobach - współmałżonku lub partnerze, dzieciach i rodzicach. Nie musisz powiadamiać wszystkich członków Twojej rodziny, zwłaszcza jeśli są to dalsi krewni. Porozmawiaj z ludźmi, którym ufasz i z którymi czujesz się bezpiecznie. Możesz poprosić o wsparcie najlepszego przyjaciela, który potowarzyszy Ci w trakcie rozmowy z bliskimi.
- Wybierz świadomie czas i miejsce rozmowy. Zagospodaruj odpowiednią ilość czasu, by pozwolić bliskim swobodnie zareagować na to, co usłyszą. Nie zaczynaj rozmowy w chwili, gdy w domu panuje pośpiech, ktoś wychodzi do sklepu itd. Zdecyduj się też na otoczenie, w którym wszyscy będą czuli się komfortowo. Pamiętaj, że mają prawo mocno przeżywać tę sytuację, dlatego unikaj miejsc publicznych typu park czy restauracja, gdzie są też inni ludzie. Najlepiej porozmawiaj z rodziną w domu - miejscu znanym i bezpiecznym, gdzie można pozwolić sobie na silne reakcje emocjonalne.
- Nie próbuj zgadywać, co powie Twoja żona/Twój mąż. Takie przewidywania tylko zabierają czas i energię. Nie poznasz odpowiedzi, dopóki nie wyjawisz prawdy. Ponadto rozmyślanie o potencjalnych reakcjach Twoich rozmówców może wzmóc lęk przed rozmową, a nawet doprowadzić do zaniechania konwersacji.
- Uzbrój się w budujące myśli. Powtarzaj sobie, że przeszedłeś przez najtrudniejsze: przyznałeś się przed sobą, że potrzebujesz pomocy. Fakt, że uświadomiłeś sobie konieczność leczenia, przemawia na Twoją korzyść. Pamiętaj też, że Twoi bliscy kochają Cię i pragną Twojego dobra. Nawet jeśli pojawią się u nich łzy lub złość, ostatecznie zrobią wszystko, by Ci pomóc. Taka świadomość daje pewność siebie i poczucie bezpieczeństwa, dzięki czemu łatwiej przełamiesz opory przed rozmową.
Jak rozmawiać o terapii alkoholowej?
Załóżmy, że zdecydowałeś się na rozmowę, wybrałeś też czas i miejsce. Zapewne zastanawiasz się, co i jak mówić lub od czego zacząć. Wiele zależy od tego, czy i ile Twoja rodzina wie o problemie, z którym się zmagasz. Choć znane jest zjawisko ukrytego alkoholizmu, trudno na dłuższą metę taić swój nałóg, zwłaszcza jeśli żyjesz z kimś pod jednym dachem. Być może wielokrotnie oszukiwałeś bliskich, by usprawiedliwić późne powroty do domu, chwiejny krok czy zapach alkoholu z ust. Mimo to Twoi bliscy z pewnością zauważyli, że się zmieniłeś.
Radzimy więc zacząć od szczerego wyznania: „Uzależniłem się od alkoholu, nie panuję nad tym, sam nie dam sobie rady, potrzebuję pomocy”.
W dalszej części artykułu omawiamy, jak prowadzić trudny, ale potrzebny dialog.
Mów szczerze i otwarcie
Opowiedz wprost o swoich przeżyciach i okolicznościach, w których zacząłeś pić, szczególnie jeśli Twoi bliscy nie mieli pełnej świadomości Twojej choroby. Ujawnij swoje kłamstwa i przeproś za nie. Niczego nie ukrywaj. To czas na pełną szczerość.
Powiedz rozmówcom, że potrzebujesz ich pomocy, by wrócić do normalnego życia. Dzięki wsparciu rodziny będzie Ci o wiele łatwiej pracować nad sobą podczas leczenia alkoholizmu. Podkreśl, że wspólnymi siłami możecie pokonać Twoje uzależnienie, które destabilizująco działa na Wasze rodzinne życie.
Zaakceptuj nieprzyjemne emocje
Bądź przygotowany na gwałtowną reakcję współmałżonka lub partnera. Postaraj się przyjąć emocje drugiej strony. Zapewnij ją, że rozumiesz i akceptujesz jej uczucia, powiedz, że ma prawo być smutna, zrozpaczona, wściekła. Pozwól jej wypłakać lub wykrzyczeć ból. Jeśli jest taka potrzeba, pozwól też na chwilę ciszy, by rozmówca mógł się uspokoić.
Wyjaśnij, dlaczego idziesz na odwyk
Podaj konkretne powody, dla których chcesz rozpocząć leczenie alkoholizmu. Podkreśl, że zależy Ci na zdrowiu i powrocie do normalności. Powiedz: „Robię to dla siebie, ale i dla Was”. Wyjaśnij, że chcesz uzyskać profesjonalne wsparcie, dzięki któremu odzyskasz kontrolę nad życiem, a także będziesz mógł właściwie troszczyć się o tych, których kochasz.
Warto, abyś przed rozmową zapoznał się z programem terapii, w której będziesz uczestniczyć. Następnie opowiedz o tym rodzinie - pokaż, co wszyscy zyskacie dzięki Twojemu odwykowi. Pamiętaj, że w razie potrzeby Twoi bliscy także mogą liczyć na wsparcie ze strony ośrodka leczenia uzależnień, np. w ramach grup wsparcia dla osób współuzależnionych.
Podziel się wiedzą o terapii i uzależnieniu
Opowiedz o ośrodku, w którym będziesz się leczyć. Możesz pokazać stronę internetową placówki i odszukać opinie poprzednich pacjentów. Świadectwa trzeźwiejących alkoholików dowodzą skuteczności odwyku i dają dużo nadziei na lepsze. Taka lektura sprawi, że Twoi bliscy poczują się pewniej i szybciej oswoją się z czekającą ich zmianą.
Zachęć też Twoich rozmówców, by pozyskiwali wiedzę na temat programów terapeutycznych i mechanizmów w uzależnieniach. W ten sposób włączą się w proces Twojego zdrowienia, a ponadto dowiedzą się, jak wspierać Cię na co dzień po powrocie z ośrodka.
Opowiedz, jakie kroki podejmiesz podczas leczenia
Początkowo rodzina może nie dowierzać Twoim zapewnieniom, że chcesz się leczyć. Uzależnienie zmuszało Cię bowiem do oszukiwania innych i samego siebie. Ponadto, wątpliwości mogą wynikać z faktu, że wcześniej bezskutecznie próbowałeś rzucić picie na własną rękę lub masz za sobą nieudany odwyk.
Aby przekonać rozmówców, opisz im dokładnie, jakie kroki zamierzasz podjąć w ramach terapii, jaki będzie program zajęć, a także jak będzie wyglądała Wasza codzienność po zakończeniu odwyku.
Wyjaśnij, że choć zdrowienie zaczyna się od terapii, będzie ono trwać całe życie. W trakcie pobuty w placówce otrzymasz wiedzę i odpowiednie narzędzia, takie jak np. Osobisty Plan Terapii. Rzetelne informacje o przebiegu leczenia pomogą Twoim bliskim zrozumieć, czego mogą się spodziewać. Co więcej, wesprzesz też samego siebie - nakreślisz swoimi słowami własną ścieżkę ku zdrowiu i szczęściu.
Wyjaśnij, jak będziecie się kontaktować podczas leczenia
Poinformuj rodzinę, ile trwa odwyk oraz czy i w jaki sposób będzie można spotkać się z Tobą w placówce. W razie wątpliwości zapytaj osoby pracujące w ośrodku terapii uzależnień, jakie są możliwości komunikacji z rodziną podczas leczenia. Dowiedz się, czy będziesz mógł wziąć ze sobą telefon komórkowy, by Twoi bliscy mogli do Ciebie zadzwonić.
Napisz list lub poszukaj wsparcia z zewnątrz
Jeśli naprawdę trudno Ci podzielić się informacją o odwyku twarzą w twarz, napisz list do Twojej rodziny. Wprawdzie forma pisemna to nie to samo, co rozmowa w cztery oczy, ma ona jednak pewne zalety. List pozwoli Ci przemyśleć dokładnie sposób, w jaki opowiesz o Twoim uzależnieniu i decyzji o odwyku - pamiętaj jednak, że powinieneś być tak samo szczery jak podczas rozmowy na żywo!
Ponadto, Twój adresat zyska więcej czasu na „przetrawienie” przykrej wiadomości, dzięki czemu zaoszczędzicie sobie stresu podczas osobistej rozmowy, do której zapewne dojdzie po lekturze listu.
Możesz też poszukać wsparcia u psychologa lub terapeuty, który będzie prowadził terapię. Specjalista z pewnością da wskazówki, jak zakomunikować bliskim, że idziesz na leczenie. Pomoże Ci opracować sposób postępowania oraz podpowie, jak radzić sobie z przykrymi emocjami - zarówno innych ludzi, jak i Twoimi własnymi.
Kontakt z terapeutą uzależnień przed rozpoczęciem odwyku daje też inną korzyść - im wcześniej poprosisz go pomoc, tym szybciej zbudujesz z nim dobrą relację potrzebną do prawidłowego przebiegu terapii.
Czy i jak powiedzieć dzieciom o odwyku?
Jeśli mówienie o terapii współmałżonkowi czy rodzicom wprost Cię przerasta, to rozmowa z dziećmi może Ci się wydawać wręcz niemożliwa. Nie należy jednak ukrywać prawdy przed najmłodszymi członkami Twojej rodziny. Dziecko nie wszystko rozumie, ale instynktownie wyczuwa, że w domu dzieje się źle. Dlatego włącz je również do rozmowy o alkoholu i odwyku. Dzięki temu maluch będzie wiedział, dlaczego wyjeżdżasz na dłużej z domu, a tym samym lepiej zniesie rozłąkę.
W czasie rozmowy z dzieckiem przestrzegaj następujących zasad:
- Zadbaj o odpowiedni czas i miejsce. Wybierz otoczenie, w którym dziecko czuje się bezpieczne (np. ulubiony fotel) i nie ma w zasięgu wzroku żadnych „rozpraszaczy” (np. TV, inne dzieci).
- Nie kłam ani nie bagatelizuj sytuacji. Nie zbywaj pociechy słowami typu: „Wszystko jest dobrze, nic się nie martw”.
- Wyjaśnij dziecku, czym jest uzależnienie i dlaczego nazywamy je chorobą. Mów prostym i zrozumiałym językiem, dostosowanym do jego wieku. Możesz powiedzieć, że kiedy ktoś jest chory, musi jechać do doktora, a Ty właśnie potrzebujesz takiej pomocy.
- Powiedz, na jak długo wyjedziesz z domu. Obiecaj, że po powrocie będziecie częściej chodzić na spacery lub plac zabaw.
- Odpowiadaj szczerze i cierpliwie na wszystkie pytania.
- Zapewnij, że dziecko nie jest niczemu winne. To niezwykle ważne, by wiedziało, że Twój nałóg nie ma nic wspólnego z jego zachowaniem. Jeśli kiedykolwiek powiedziałeś maluchowi, że piłeś, bo był niegrzeczny, przeproś za te słowa. Wyjaśnij, że to objaw Twojej choroby, a Ty w rzeczywistości wcale tak nie myślisz.
- Powtarzaj, że je kochasz i zawsze będziesz kochał.
W Ośrodku NASZ DOM - informacje dla rodzin
Jednym z założeń, którym kierujemy się w trakcie leczenia w Naszym Domu, jest duże znaczenie obecności i wsparcia najbliższych osoby uzależnionej w procesie terapeutycznym. Dlatego robimy co w naszej mocy, żeby pomagać, uświadamiać i edukować rodziny i najbliższych naszych pacjentów.
Oferujemy specjalistyczne wsparcie bliskim osoby chorej. Zawsze można zadzwonić do terapeuty lub przyjechać do Ośrodka, podzielić się swoimi obawami i uczuciami, skonsultować daną sytuację czy uzyskać wsparcie.
Dla osób pozostających w bliskiej relacji z uzależnionymi prowadzimy cotygodniowe spotkania Grupy dla osób współuzależnionych. Warto pamiętać, że aby móc pomóc alkoholikowi czy narkomanowi, należy przede wszystkim zadbać o siebie. Szczegółowo omówiliśmy ten temat w artykule: Jakie argumenty trafiają do alkoholika?
Uczestnicy terapii mogą mieć ze sobą i korzystać z telefonów komórkowych, laptopów, tabletów itp. W trakcie zajęć korzystanie z wyżej wymienionych sprzętów jest niedozwolone.
Czy w trakcie leczenia można odwiedzać uczestników terapii? Oczywiście. Odwiedziny odbywają się w każdą niedzielę po zajęciach (po godz. 14.00) tylko i wyłącznie na terenie Ośrodka.
W razie jakichkolwiek pytań serdecznie zapraszamy do kontaktu.
